Gmina Pionki

Gmina Pionki to jedna z większych obszarowo gmin w powiecie radomskim. Zajmuje powierzchnię 231 km2 i zamieszkuje ją 10226 mieszkańców. Gmina Pionki to 35 wsi położonych wokół miasta Pionki. Jest gminą typowo rolniczą, jednak zaledwie 30% gruntów wykorzystywane jest rolniczo. Pozostałe grunty to wspaniałe lasy Puszczy Kozienickiej – Kozienicki Park Krajobrazowy. 

Wiodącą dziedzinę rozwoju gminy stanowi rolnictwo. Istnieje możliwość rozwoju drobnego przemysłu rolno – spożywczego i wytwórczego na bazie drewna. Puszcza Kozienicka to miejsce do stworzenia agroturystyki oraz bazy rekreacyjno – wypoczynkowej. Przez teren gminy przebiega linia kolejowa w kierunku Skarżysko Kamiennej i dalej na południe kraju oraz w kierunku Dęblina, gdzie rozgałęzia się w kierunku Lublina, Łukowa i Terespola ( granica państwa). 

Geneza powstania Gminy Pionki 

Pierwsza wzmianka o ziemiach, na których leży gmina Pionki pochodzi z czasów panowania Władysława Jagiełły (rok 1391), to początki osadnictwa na tym obszarze wiążą się jeszcze z czasami prehistorycznymi, o czym świadczą przedmioty z tego okresu odnalezione przez archeologów w okolicach Jedlni. 

W średniowieczu przez ziemie należące do gminy Pionki biegły szlaki handlowe w kierunku Wisły. Szlaki te miały decydujące znaczenie dla struktury sieci osadniczej, gdyż to właśnie one przyczyniły się do kolonizacji i zasiedlania Puszczy Kozienickiej. Dzięki nim powstały najstarsze osady obecnej gminy Pionki, tj. Jedlnia Kościelna i Sucha, których początki sięgają XII wieku. Największe znaczenie miała Jedlnia Kościelna, która była ważnym ośrodkiem bartnictwa. Choć polscy królowie otaczali ją szczególną opieką do końca XVIII wieku, to szczyt jej rozwoju przypada na czasy panowania Władysława Jagiełły. Ufundował pierwszy kościół w Jedlni. W 1387 dał przywileje mieszkańcom wsi Jedlnia zwalniające ich po wsze czasy od podatków i opłat, uczynił ich tym samym łowcami królewskimi pomocnymi przy polowaniu, zapewnił Jedlni stabilizację ekonomiczną. Chronił mieszkańców i puszczę przed ingerencją możnowładców. Pewne rozwiązania osadnicze i przemiany gospodarcze zachodziły tu powoli ze znacznym opóźnieniem, co jednak nie zahamowało jej rozwoju. Władysław Jagiełło traktował Jedlnię, jako swoisty ośrodek wczasowy znajdujący się w dogodnym dla niego miejscu, na szlaku prowadzącym z Krakowa na Litwę. Na trwałe wieś zagościła w historii z powodu traktatu jedlniańsko –krakowskiego, który ułożony tu w 1430 roku trzy lata później został ogłoszony w Krakowie w 1433 roku. Zjechało wtedy do Jedlni mnóstwo przedniego rycerstwa, w tym pięciu biskupów, sześciu wojewodów, jedenastu kasztelanów, ośmiu podkomorzych, czterech sędziów, trzech chorążych, każdy ze służbą. Podobnie jak i cały kraj, tak i dobra królewskie w Puszczy uległy znacznym zniszczeniom w wyniku wojen oraz najazdów wojsk szwedzkich, siedmiogrodzkich i kozackich, nawiedzających Rzeczpospolitą w wieku XVII.

Mimo wszystko rozwój osadnictwa na tym obszarze trwa dalej, czego najlepszym przykładem jest założenie przez króla Stanisława Augusta Poniatowskiego miejscowości Augustów. Osiadła tu napływowa ludność znad Sanu – Lasowiacy. Piękną, ale i tragiczną kartę w historii gminy Pionki zapisały działające w czasie Powstania Styczniowego m.in. na jej terenie oddziały Czachowskiego i Kononowicza (ten drugi liczył nawet do 650 osób).

Kolejną ważną datą jest rok 1922, kiedy to Ministerstwo Spraw Wojskowych w porozumieniu z Ministerstwem Przemysłu i Handlu - podjęło decyzję o wybudowaniu w Puszczy Kozienickiej, koło wsi Zagożdżon Państwowej Wytwórni Prochów i Materiałów Kruszących. Dynamiczny rozwój, szybki napływ ludności ze wszystkich zakątków kraju przynoszących ze sobą potencjał intelektualny, demograficzny oraz fachową wiedzę spowodował powstanie unikalnego społeczeństwa lokalnego. Na tle przedwojennej Polski wyróżniała się ona wysokimi kwalifikacjami zawodowymi oraz niewątpliwym patriotyzmem.

Przyroda

Do lokalnych wartości środowiska przyrodniczego na obszarze gminy Pionki zaliczono:

1. Położenie gminy w obrębie Puszczy Kozienickiej, co stwarza dogodne warunki do rozwoju funkcji rekreacyjnych.

2. Istnienie licznych zbiorników wodnych w gminie i okolicy, co sprzyja rozwojowi funkcji turystycznej gminy i rozwojowi hodowli ryb oraz funkcji rekreacyjnych.

3. Istnienie na obszarze gminy 7 rezerwatów przyrody Rzeźniczka, Ciszek, Ługi Helenowskie, Pionki, Ponty Dęby i Załamanek, zinwentaryzowanie 87 pomników przyrody i 36 użytków ekologicznych, występowanie, co najmniej 43 gatunków ssaków, 165 gatunków ptaków, 12 gatunków płazów i 5 gatunków chronionych gadów, 42 gatunki motyli, 6 gatunków chronionych ważek.

4. Istnienie na terenie Puszczy Kozienieckej Leśnego Kompleksu Promocyjnego oraz ośrodka edukacyjnego w Augustowie.

Otulina Kozienickiego Parku Krajobrazowego, obejmuje zachodnią część gminy Pionki wraz z niezalesionymi okolicami Jedlni Kościelnej oraz część północno-wschodnią. Granica otuliny KPK biegnie wzdłuż południowej granicy pasma komunikacyjnego drogowo-kolejowego dzielącego miasto i gminę Pionki na część północną i południową.

     Obecnie obszar otuliny wynosi 6468 ha

    Otulina Parku obejmuje wsie: Jedlnia, Adolfin, Brzezinki, Brzeziny, Jaroszki, Jaśce, Jedlnia Kolonia, Kieszek, Kolonka, Poświętne, Sokoły, Stoki, Zadobrze, Żdżary, Januszno, Krasna Dąbrowa.